Parentificatie, wanneer de grenzen vervagen, waar blijf jij dan?

 

Dit heb ik zelf ook gedaan als kind en ik ben uiteindelijk los kunnen komen van dit overlevingsmechanisme parentificatie. Dit betekende dat ik te veel verantwoordelijkheid ging overnemen en dit later in mijn leven bij veel mensen in mijn omgeving en relaties ook ging doen, omdat het voor mij onbewust heel gewoon was geworden. Dit koste mij vele burn-outs omdat ik te lang overbelast was, maar ik had geen idee dat het hier vandaan kwam.

 

Omdat veel mensen dit niet weten en niet kunnen ontdekken waar bepaalde patronen vandaan komen, heb ik er een uitgebreid stuk aan gewijd. Misschien heb je er iets aan, of ken je iemand met deze patronen, dan heb je gelijk ook de tools.

 

Slachtoffer van mezelf

 

8 jaar geleden had ik een angststoornis ontwikkeld, straatangst, eigenlijk is dat mensenangst. Ik durfde twee jaar bijna niet naar buiten. Soms duurde het drie dagen voordat ik boodschappen kon doen. Ik liet Max heel vroeg in de ochtend en heel laat in de avond uit als niemand op straat was. Tussendoor deden anderen dat voor me o.a. mijn buren en mijn lieve moeder. Had geen werk meer. Relatie was over. Gezondheid was slecht. Bijstanduitkering. Mijn vrienden raakte ik ook kwijt in deze periode. Dat begrijp ik nu ook. Het was niet fijn om bij mij te zijn toen. Ik had te veel verdriet en pijn. Ik was namelijk volledig slachtoffer van mezelf geworden en leed ook aan een zware depressie. Ik geloofde toen namelijk mijn negatieve overtuigingen en gedachtes nog.

 

Maar toch stond er iets in mij op. Ik kwam op voor mezelf. Ik ging leren mezelf te herprogrammeren, dat had ik ergens gelezen hoe je dat kon doen. Ik werd mijn eigen proefkonijn. Elke maand pakte ik een nieuwe negatieve gedachtegang en destructieve gewoonte aan. Na een jaar was ik uit mijn depressie en verlost van mijn angst stoornis. Dit kwam allemaal voort uit mijn blinde vlek vanuit parentificatie. Oververantwoordelijk voelen voor alles en iedereen, mezelf totaal kwijt geraakt door destructieve relaties destijds.

 

Patronen doorbreken

 

Ik zie waar ik nu sta. Een totaal andere vrouw. Eigenlijk helemaal mijn ware zelf. Ben sindsdien nooit meer depressief geweest omdat ik geen negatieve of afkeurende gedachtes meer over mezelf toelaat.  Ze zijn verdwenen, hoef ik nu geen moeite meer voor te doen. Ik bedank mezelf dat ik de kracht en moed vond om mijzelf hierin te helpen. Ik bedank mezelf vandaag dat ik 8 jaar geleden de keuze heb gemaakt om het patroon te doorbreken van ziek zijn.

Ik zat op de bodem van mijn put en er was nog maar een uitweg, en dat was eruit komen. Hierdoor is mijn bedrijf ontstaan, om anderen hiermee te helpen. Jaren heb ik zelf gezocht naar hulp in combinatie met hooggevoeligheid en verwerken pijnstukken uit het verleden. Er bestond niets voor mij, daarom heb ik het voor anderen gerealiseerd.

 

Mijn leven is dus ook allemaal niet voor niets geweest. Nu kan ik anderen helpen met het transformeren van oude overlevingspatronen. En dat doe ik nu via mijn boek, jaarprogramma’s, coachingsopleiding en mijn blogs en video’s op YouTube.

 

Parentificatie

 

Parentificatie houdt in dat je als kind de zorgende rol overnam van je ouders, omdat zij (emotioneel) niet in staat waren de verantwoordelijkheid voor de rol als ouder te dragen. Er is nog weinig te vinden over deze term, maar er zijn genoeg mensen die zich over-verantwoordelijk voelen en teveel van anderen in hun omgeving blijven overnemen terwijl dit niet van hen, niet hun zorg of hun verantwoordelijkheid is.

 

Het heeft er ook mee te maken met dat jij je als kind, als jij de verantwoordelijkheid of zorg van één van je ouders, onvrijwillig onbewust overnam, je je weer meer veilig kon gaan voelen, vanuit de controle die je erover had. Als iedereen in het gezin voor je gevoel in harmonie kon zijn, dan kon je tenminste even uitrusten en was je ‘veilig’.

 

Ook al ging deze zorg ten koste van jezelf, als kind neem je de rol over als één van de ouders hem laat liggen. Dat ligt er ook nog vaak aan welke plek het kind in het gezin in neemt en hoeveelste kind je bent.

 

Kort samengevat: vaak parentificeert een kind zich met één van de ouders als die zijn plek niet inneemt en geen verantwoordelijkheid draagt voor het ouderschap naar het kind. Een kind is grenzeloos loyaal naar zijn ouders, wat zij ook doen. Het kind leert voor zichzelf te zorgen en soms ook voor de andere kinderen of de ouder.

 

Een kind is voor overleving afhankelijk van de volwassenen om hem heen: voor eten, onderdak en liefde. Als hij of zij dat niet genoeg krijgt, dan moet het kind zelf regelen dat hij het krijgt en dan gaat hij of zij vaak de zorg overnemen of zichzelf in allerlei bochten wringen zodat aan deze behoeften wordt voldaan, ook al gaat het ten koste van het kind zelf.

 

Het kind zorgt voor de ouders of één van de ouders in plaats van andersom. Dit ‘zorgen voor’ gaat over praktische dingen of emotionele zaken. Maar het kan ook zijn dat het kind te allen tijde de behoeftes van de ouder wil vervullen als de ouders dit vragen aan hun kind.

 

Terwijl ouders, systemisch gezien, horen te geven en kinderen horen te nemen. Als kinderen genoeg liefde en aandacht krijgen, stroomt de liefde gemakkelijker door naar de volgende generaties, kunnen zij als ouders ook hún kinderen makkelijker liefhebben.

 

De liefdesstroom van generatie op generatie wordt verstoord als er tekort is aan doorgegeven liefde door trauma of uitsluiting, de dood bijvoorbeeld. Als er onverwerkte processen zijn bij de gezinsleden, overgenomen van vorige generaties, dan stroomt het niet meer door en het resultaat hiervan is dat anderen vaak op de verkeerde plek komen te staan om de ‘gaten te dichten’.

Kinderen zijn eager to please

 

Als ouders (onrealistische) verwachtingen hebben of incompetent zijn, voelen kinderen dit haarfijn aan. Hooggevoelige kinderen zijn hier extra gevoelig voor omdat zij makkelijker kunnen invoelen wat de ouder nodig heeft, het kind leert hierdoor sterk te anticiperen op de omgeving.

 

Het voelt gevoelens en emoties van anderen aan, voelt de sfeer in huis en neemt deze over alsof het van hem is. Vanuit deze overlevingspatronen leert het zijn aandacht op de omgeving te richten en verantwoordelijkheid te ontwikkelen waardoor het niet meer zijn eigen behoeftes kan voelen of hiernaar kan handelen. Het zet zichzelf helemaal opzij om erkenning op bestaansrecht en liefde te krijgen.

 

Grenzen vervagen tussen de ouder en het kind. Het mijn en dein vervloeit. Als ouders als kind tekort hebben ervaren in hun leven, en zij hebben nooit geleerd dit aan zichzelf te geven of daar verantwoordelijkheid over te nemen, dan kunnen zij deze behoefte onbewust neerleggen bij hun eigen kinderen. Dit noemen ze systemisch gezien een verstrikking. Ouders geven het leven aan hun kind en een kind neemt.

 

Als een kind genoeg liefde en aandacht heeft gekregen, heeft het als volwassene genoeg om door te geven aan zijn kinderen, dan stroomt de liefde zeggen we dan vanuit het opstellingenwerk. Maar als er tekort aan liefde en aandacht was, kunnen volwassenen behoeftig blijven totdat zij leren dit tekort aan zichzelf te geven en daar de volledige verantwoordelijkheid over te nemen. In plaats van dit te verlangen van hun partner, hun kind of de buitenwereld.

 

Als je leert om dit aan jezelf te geven, kom je los van je slachtofferschap en krijg je weer verbinding met je innerlijke kracht en je hart.

 

Hooggevoelige kinderen en volwassenen hebben een natuurlijk talent om de woordeloze onderstroom op te pikken, soms is dit in parentificatie de enige communicatie waar zij op inspelen en naar handelen, om van hun omgeving wel de erkenning en waardering krijgen.

 

Tekort aan interne veiligheid

 

Dan wordt dit gedrag een patroon en zullen zij vanuit dit overlevingsmechanisme in de eerste jaren het gevoel krijgen dat ze het goed doen. Als je als kind dit patroon hebt opgebouwd, dan krijg je hier later in je volwassen leven enorm veel last van, want je hebt tekort aan interne veiligheid opgebouwd, deze heb je in je omgeving gezocht, waar je deze nooit kunt krijgen. Maar je hebt vaak ook een vergroot verantwoordelijkheidsgevoel, voelt behoeftes van anderen en gaat hiernaar handelen en kunt je eigen behoeftes niet (er)kennen. Tevens vind je vaak een behoeftige partner waarin dit mechanisme herhaald wordt.

 

Vaak zie je bij parentificatie dat er snel grenzen worden overschreden, wat kan leiden naar burn-out en depressieve klachten. Er is teveel van deze kinderen gevraagd, waardoor zij als volwassenen nog steeds overcompenseren in allerlei rollen en prestatiegericht worden. Het kan zijn dat er extreme overbelasting is geweest in je kindertijd als er vaak vele grenzen zijn overschreden. Dan kan het zijn dat je een ontwikkelingsachterstand opbouwt, die je later wel weer in kan halen als je bewust wordt van je patronen en hier vrij van probeert te worden.

 

Als je leert los te komen van dit overlevingsmechanisme, dan kan de parentificatie ook constructief uit gaan pakken. Als je bewust wordt dat je niet voor iedereen verantwoordelijk hoeft te zijn of dit over hoeft te nemen, kun je goed leren zelf verantwoordelijkheidsgevoel te dragen over je eigen leven, over je eigen gelukkig zijn.

 

Je hebt leren invoelen wat de behoeftes van anderen zijn, je voelt in de onderstroom, maar als je je bewust bent geworden, kun je ook kiezen of je hier wel of niet iets mee gaat doen in het moment. Over-verantwoordelijkheid zijn voor anderen en dit sterk blijven voelen, lijdt tot overbelasting en burn-out.

 

Je maakt jezelf onmisbaar en wil de wereld redden, je hebt een sterk onrechtvaardigheidsgevoel en vecht voor anderen, daarbij vergeet je jezelf. De prijs voor dit overlevingsmechanisme die je betaalt is groot, voor jezelf. Je wordt nooit beloond, krijgt niet de erkenning waar je naar verlangt en je leert dit uiteindelijk aan jezelf te geven, je moet je eigen ‘gaten’ leren opvullen.

 

Je eigen verantwoordelijkheden dragen in je volwassen leven, zelf voor je eigen geluk en gezondheid gaan zorgen.

 

Veel geparentificeerde mensen zijn uitermate rechtvaardig, verantwoordelijk, behulpzaam, open en zelfstandig.

 

Als je los bent gekomen van dit pijnlichaam en jezelf vrij hebt gemaakt van dit overlevingsmechanisme, kun je de kwaliteiten die je hierin ontwikkeld hebt, positief inzetten in je leven. Je bent uitermate empathisch en goed in verbindingen leggen en in verbinding met iemand blijven, als je goed geaard en verbonden bent met jezelf zonder jezelf op te offeren.

 

Heel bewust de juiste kindplek in nemen in je gezin van herkomst en huidige gezin als je deze hebt, geen zorg meer dragen voor je ouders en durven ontvangen is langzaam loskomen van dit parentificatie mechanisme.

 

Als je loskomt van het mechanisme parentificatie, kan er zelfwaardering groeien en word je sneller door anderen gewaardeerd.

 

Binnen het jaarprogramma worden onderliggende patronen zichtbaar en mechanismes helder door het proces wat op gang komt en door het onderzoeken van je blinde vlek in je transformatieverslag, waarbij je we intensief begeleiden. Het is belangrijk dat je leert om zelfbewust te worden van je interne mechanismes en dan kun je deze positief transformeren. Dit vraagt veel moed, doorzettingsvermogen en daadkracht.

 

De kracht van het groepsproces werkt als een katalysator, doordat iedereen bezig is om dit bij zichzelf te onderzoeken. Op mijn site lees je meer over de jaarprogramma’s voor hooggevoelige vrouwen en mannen. Elke maand is er een opstellingsochtend, waar we systemisch werken en de onderliggende patronen onderzoeken per onderwerp. Wil je meer weten lees dan op de site meer informatie.

 

© Tamara Beekmans

www.vrouwenkrachtacademie.nl