Iedereen heeft er wel eens mee te maken. Zelfs bij een onbekende op straat (‘Mag ik u wat vragen?’) kan het lastig zijn om nee te zeggen.
Als je beseft dat je niet op een verzoek wilt ingaan, maar dit niet durft te zeggen, dan is dat vaak het gevolg van bepaalde gedachten en denkpatronen. Zeker als je hooggevoelig bent kun je ‘last’ hebben van je ‘helperssydroom’.
Voorbeelden die er vaak toe leiden dat we geen nee durven zeggen, zijn bijvoorbeeld:
❥ “Straks kwets ik haar/hem als ik nee zeg!”
❥ “Straks worden ze boos als ik nee zeg!”
❥ “Ik moet goede redenen hebben om nee te zeggen!”
❥ “Ik mag niet van mening veranderen!”
❥ “Zelf vind ik het ook heel vervelend als iemand op zo’n moment nee zegt!”
Realistischer is het om dit automatisme te doorbreken. Maak van de uitroep een vraag. Stel kritische vragen over deze situatie en formuleer realistische antwoorden:
‘Wanneer kwets je iemand?’ in plaats van “Straks kwets ik haar/hem!”
Wanneer kwets je iemand? Door te zeggen dat je iets mooi vindt, terwijl je eigenlijk denkt “zoiets lelijks heb ik nog nooit gezien” of “als ik thuis kom gooi ik dat eten gewoon meteen weer weg”? Of door te zeggen dat dit je smaak niet is, of simpelweg te bedanken voor het aanbod en te zeggen dat een ander er misschien veel meer plezier van kan hebben. Je kunt iemand bijvoorbeeld bedanken voor de goede bedoelingen, maar toch weigeren op het aanbod in te gaan.
‘Kan ik 100% zeker voorspellen dat iemand boos wordt?’ in plaats van “Straks worden ze boos!”
Door te denken “als ik nee zeg, dan wordt een ander boos” ben je al aan het voorspellen hoe die ander zal gaan reageren. Terwijl mensen de gave van toekomst voorspellen toch echt niet bezitten. Je bent negatief aan het anticiperen, terwijl je niet zeker weet hoe de ander zal reageren.
‘Mag een ander niet boos worden?’ in plaats van “Straks worden ze boos!”
Ook als jij daar niet zo goed tegen kunt, heeft een ander toch het recht om boos te worden of teleurgesteld te zijn als je een verzoek weigert. De meeste mensen vinden het vervelend als iemand boos op hen wordt en sommigen zijn daar zeer gevoelig voor. Vraag je af waarom jij daar gevoelig voor bent. Wat voorspel je in dit geval? Gaan er vreselijke dingen gebeuren? Je kunt je waarschijnlijk heel goed voorstellen waarom een ander het vervelend vindt dat je bijvoorbeeld niet mee wilt gaan om iets te gaan drinken. Maar als je niet wenst mee te gaan dan zal je toch nee moeten zeggen. Ook als je iets begrijpt, dan hoef je nog geen ja te zeggen.
‘Is uitleg verplicht?’ in plaats van “Ik moet goede redenen hebben om nee te zeggen!”
Je hebt het volste recht om ‘nee’ te zeggen of een aanbod af te slaan zonder daarbij te vertellen waarom je weigert. Een gesprek verloopt echter vaak wel soepeler en je maakt het voor jezelf wel gemakkelijker als je toch een gangbare (sociaal acceptabele) reden noemt: “het is niet mijn smaak, dank je”, “mijn kamer is al vol”, “ik heb al een andere afspraak” of het al eerder genoemde: “je kunt er wellicht een ander plezier mee doen”. Ook 'het spijt me, maar ik heb het te druk' is een aardig excuus. Door een reden te noemen neemt je mogelijke spanning uit het gesprek weg en voorkom je bijvoorbeeld gezichtsverlies voor een ander.
‘Moet ik altijd dezelfde mening houden?’ in plaats van “Ik mag niet van mening veranderen!”
Soms besef je pas achteraf dat je toch weer ‘ja’ hebt gezegd en dat je hier graag op terug wilt komen. Dat is vervelend, maar je hebt het recht om van mening te veranderen. Een zin als “ik heb er nog eens over nagedacht en het spijt me, maar ik kan je toch niet helpen verhuizen” kan je mogelijk helpen. Doe dat dan wel zo spoedig mogelijk. Dan weet de ander waar hij aan toe is. Dat lijkt een overbodige mededeling, maar vervelende zaken worden nu eenmaal gemakkelijk uitgesteld.
‘Zijn vervelende situaties altijd te vermijden?” in plaats van “Zelf vind ik het ook heel vervelend als iemand op zo’n moment nee tegen mij zegt!”
Wat heeft jouw voorkeur en wat zou je zelf liever hebben: dat iemand tegen zijn zin met je mee gaat, steeds op zijn horloge zit te kijken wanneer hij het kan maken weer weg te gaan?! Of dat iemand eerlijk zegt geen zin te hebben. Op deze laatste manier weet je in ieder geval, dat als je samen iets onderneemt, je dat beiden ook echt wilt. Natuurlijk zijn er situaties waarin het handiger is om op een verzoek in te gaan, of waarin je het simpelweg niet kunt maken om nee te zeggen. Denk bijvoorbeeld maar aan verplichtingen in je werk, welke je geacht wordt na te komen. En soms, als een eenvoudig ‘nee’ niet lijkt door te dringen bij de ander, kan het helpen om toch je redenen te vermelden.
Ook kan het soms helpen een aantal keren ‘nee’ te blijven zeggen, stug te blijven volhouden terwijl de ander je op allerlei manieren probeert te overtuigen. Gewoon oefenen, dicht bij jezelf blijven. Het helpt om je als hooggevoelige eerst goed te gronden.
Waarom ‘nee zeggen’ soms noodzakelijk is.
Natuurlijk moet je niet altijd nee zeggen, helemaal niet. Ik denk bijna dat je in het leven vaker ergens ‘ja’ op moet zeggen dan niet. Alleen, het moet een vrije keuze zijn, het gevolg van een eerlijke afweging. Als HSP’er moet je je eigen grenzen (leren) kennen en (leren) bewaken. Wees eerlijk in je emoties. Wees eerlijk in je persoonlijke behoeften. Niemand is gebaat bij een jazegger met een zuur gezicht! Nee kunnen zeggen, iets af kunnen wijzen zonder je daarna schuldig te voelen maakt je vrij.
Waarom is nee zeggen zo belangrijk?
Het levert respect op. Wie altijd maar ja zegt om aardig te worden gevonden krijgt naar alle waarschijnlijkheid het stempel van ‘slijmerd’ opgedrukt (en dat is dus helemaal niet hetzelfde als aardig gevonden worden). Duidelijkheid van jouw kant wordt alleen maar gewaardeerd en mensen gaan je zien als een onafhankelijk iemand met een eigen mening.
Beter minder vaak ja zeggen om iets met plezier en overgave te kunnen doen. Een goed uitgevoerde klus die op de afgesproken tijd klaar is, leidt ertoe dat mensen je als betrouwbaar gaan zien. Beperk je bij voorkeur tot dingen waar je goed in bent.
Met ‘nee zeggen’ kun je jezelf een hele hoop onnodige stress besparen. Het is onmogelijk om het iedereen naar de zin te maken zonder meer van je krachten te geven dan je weer aan kunt vullen. Een tekort aan krachten leidt onherroepelijk tot stress. Denk daarbij aan het voor HSP’ers het belangrijk is dat je geen energie verspilt.
Hier komen nog wat andere goede tips:
❥ Wat leuk dat je aan me dacht, dank je wel, maar echt, het komt me op het moment niet uit. Ik zeg dus nee.’
❥ ‘Hé, dat is een leuk idee! Maar wat jammer dat ik op dat gebied zo weinig ervaring heb. Ik doe het niet, want ik heb mezelf beloofd om alleen dingen te doen waarvan ik zeker weet dat ik ze tot een goed einde breng.’
❥ ‘Oei, nou, ik weet niet. Het komt me niet helemaal eerlijk over. Nee, daar laat ik me niet mee in.’
❥ ‘Goh, jammer. Ik had je graag willen helpen, maar het gaat niet, want ik heb nog ander werk te doen. Het komt me echt niet uit. Volgende keer beter.’
❥ ‘Daar vraag je me nogal wat. Zou je iets duidelijker kunnen zijn? Wat wil je precies dat ik voor je doe?’ (Je kunt dan altijd nog ja of nee zeggen; het maken van een duidelijke afspraak is even belangrijk als het geven van een duidelijk antwoord).
Dus: Draai er niet om heen. Geef een toelichting. Houd vol.
Weet elke nee voor een ander is een JA voor JOU!!!
Welke tips heb jij voor anderen? Fijn als je dat wilt delen.. Voel je vrij om hieronder jouw reactie en/of jouw tips over dit onderwerp te delen, waardoor je ook andere inspireert.
Tamara Beekmans
www.vrouwenkrachtacademie.nl
Dank: Fotograaf Willem Zwanenburg & model Melany Plug