In spirituele en new age kringen wordt ons vaak geadviseerd ‘gewoon los te laten’ als de ultieme oplossing voor problemen: in plaatjes op social media, in gesprekken, in workshops en allerlei soorten therapie settings. Maar is dat nu wel de ultieme oplossing? En is ‘loslaten’ werkelijk zo eenvoudig?
Meer dan eens heb ik cliënten in mijn therapieruimte wanhopig horen uitroepen: “Ze vertellen me dat ik gewoon moet loslaten, maar ze vertellen er niet bij hoe ik dat moet doen!”
Soms is iemand vertellen dat ze ‘gewoon moeten loslaten’ niet behulpzaam.
Bij situaties waarin sprake is van groot verlies of grote teleurstelling, kan dit zelfs hardvochtig zijn.
Iemand op een ongepaste manier of ongepast moment vertellen dat ze gewoon los moeten laten getuigt van gebrek aan empathie en gebrek aan inzicht in pijn en verlies.
Als mensen je zeggen dat je ‘gewoon los moet laten’ betekent het soms zelfs: ‘Ik weet niet hoe ik met jouw emoties om moet gaan, dus hou er alsjeblieft mee op ze te uiten waar ik bij ben.’
Begrijpen waarom loslaten zo moeilijk kan zijn en wat er nodig is het te kunnen doen is niet alleen belangrijk voor ons eigen welzijn, maar ook voor ons vermogen met compassie te kunnen reageren op anderen.
Hier zijn een paar feitjes over loslaten:
❥ 1. Niet alles is even makkelijk om los te laten.
De psychologische impact die pijnlijke kwesties hebben verlopen langs een schaal van laag naar hoog. Sommige dingen zijn makkelijker los te laten dan andere.
Als je bijvoorbeeld je ijsje op de grond laat vallen, kun je waarschijnlijk je teleurstelling in een paar seconden loslaten. Als je een baan verliest, is het een heel ander verhaal. Als je iets traumatisch overkomt door toedoen van een ander, is het nog moeilijker de complexe gevoelens van pijn, angst, en woede los te laten. Het verlies van een geliefde is natuurlijk een van de moeilijkste dingen om mee geconfronteerd te worden.
❥ 2. Mensen kunnen verschillende redenen hebben waarom ze iets moeilijk los kunnen laten.
Situaties en kwesties betekenen verschillende dingen voor verschillende mensen.
Om terug te gaan naar het voorbeeld van het ijsje: wanneer een volwassene zijn ijsje op straat laat vallen, kan hij gewoonlijk makkelijk en snel zijn teleurstelling loslaten en verder gaan. Voor een klein kind echter kan dit lastiger zijn en is er vaak meer nodig: het kunnen uiten van teleurstelling en boosheid door tranen, een knuffel, en de belofte van een nieuw ijsje!
❥ 3. Bij situaties die een grote psychologische impact hebben is er doorgaans iets nodig voor we werkelijk en op een gezonde manier los kunnen laten.
Zo hebben we bijvoorbeeld vaak nodig te begrijpen wat er met ons gebeurd is en waarom het zo’n impact op ons heeft (gehad).
Meestal hebben we het nodig om onze ware gevoelens erover, zoals boosheid, verdriet, en pijn te voelen, erkennen en te uiten.
Vaak hebben we een vorm van erkenning voor ons gevoel nodig: van onze vrienden of familie, maar vooral van onszelf.
Soms hebben we het nodig de een of andere vorm van betekenisgeving te verkrijgen over wat ons is overkomen, om het in een grotere context van persoonlijke of spirituele groei te plaatsen. Wanneer je kunt zien wat je geleerd hebt en hoezeer je bent gegroeid in ervaring en wijsheid door een ongewenst situatie, kan het veel makkelijker worden er vrede mee te hebben.
Als er een ander bij betrokken is, hebben we het soms nodig te begrijpen waarom die ander deed wat hij deed om de boosheid en pijn los te kunnen laten.
Vergeving, wat natuurlijk de uiterste vorm van loslaten is, is vaak pas mogelijk wanneer mensen inzicht krijgen in waarom de ander deed wat hij deed.
Een mooi voorbeeld is dat van een moeder die haar tienerzoon verloor toen hij werd neergeschoten tijdens een roofoverval door een andere tienerjongen. Pas toen ze hem bezocht had in de
gevangenis, en ze hem en zijn verhaal leerde kennen, kon ze hem vergeven – en ze vergaf hem dan ook echt, vanuit haar hart, niet alleen maar als gebaar of in woorden alleen. Haar daad van
authentieke vergeving en loslaten was indrukwekkend en ontroerend voor iedereen die er getuige van was.
Een ander voorbeeld is seksueel geweld: wanneer iemand seksueel is lastiggevallen of misbruikt, nemen ze vaak schuld of schaamte op zich voor het gebeurde, zeker wanneer het kinderen betreft. Begrijpen dat wat er gebeurd is niet hun schuld of verantwoordelijkheid was, en de schuld van de dader loslaten is vaak nodig om de pijn te kunnen verwerken, het verleden los te laten en daadwerkelijk verder te kunnen gaan met hun leven.
Begrijpen waarom jij of een ander moeite hebben iets los te laten is de sleutel om te begrijpen wat er nodig is om echt los te kunnen laten. Wat er nodig is zal van mens tot mens en van situatie tot situatie verschillen.
❥ 4. Loslaten voordat we er klaar voor zijn fungeert vaak juist als een afweerstrategie, om onderliggende pijnlijke gevoelens en hun oorzaken te vermijden in plaats van ze echt te verwerken.
In dat geval zullen de gevoelens niet weggaan, maar gewoon aan je mouw blijven trekken om aandacht. Ze springen gewoon terug alsof ze aan een elastiekje vast zitten. Eigenlijk is dat een goede graadmeter van het loslaatproces: als je iets loslaat en het blijft terugkomen, dan is de kans groot dat er meer voor nodig is.
❥ 5. Loslaten is een proces waar tijd voor nodig is, en iedereen doet het in zijn eigen tijd.
Het kan niet geforceerd worden. Het kan wel vergemakkelijkt worden door liefdevolle assistentie van jezelf of anderen. Sta jezelf de tijd toe om te voelen, te huilen, te schreeuwen, stil te zijn, een ritueel te houden, te schrijven, een helende reis te maken, te doen wat er nodig is om iets echt te verwerken.
❥ 6. Wanneer je de tijd neemt en de energie investeert om erachter te komen wat jij of de ander werkelijk nodig heeft om los te kunnen laten, geef je die een waardevolle gift.
Het getuigt van geduld, onvoorwaardelijke liefde, het vermogen om werkelijk en authentiek aanwezig te zijn met de ander en getuige te zijn van emotionele pijn zonder te oordelen.
Het is werkelijk een van de waardevolste dingen die je iemand kunt geven!
© drs. Wendy Gillissen