Jezelf worden, waarom is dat zo moeilijk? Leven vanuit jezelf, stralen vanuit jezelf.
Jezelf zijn - hoe doe je dat?
Om te beginnen: je groeit op in deze wereld met een beeld van hoe de mens in elkaar zit. En dat beeld word je aangereikt door de traditie, je ouders, de literatuur, de godsdienst. Dat gedachtegoed hangt als het ware in de lucht en dat ga jij verinnerlijken. Wat is dat beeld? Dat je als mens eigenlijk niet goed of mooi bent.
Het wordt weleens de vernistheorie genoemd: wat wij beschaving noemen, is een uiterlijk laagje. Alle regels van onze samenleving, alle wetten, spirituele voorschriften enzovoort zijn nodig om ervoor te zorgen dat een mens zich enigszins fatsoenlijk gedraagt. Zonder die regels, is het idee, is de mens een egoïstisch dier dat alleen aan zichzelf denkt. ‘Homo homini lupus’ is een bekend Latijns gezegde: ‘De mens is een wolf voor zijn medemens.
Dit beeld hebben velen verinnerlijkt. Echter, het strikt volgen van regels leidt tot het onderdrukken van allerlei gevoelens en neigingen die daardoor een verwrongen karakter krijgen. Jezelf niet kunnen of mogen uiten leidt tot boosheid, wrok en frustratie op allerlei gebieden. Mensen gaan daardoor inderdaad geloven dat ze slecht zijn, waarmee het systeem zichzelf in stand houdt. Het beeld van onszelf dat we zijn gaan verinnerlijken is dus: door je aan de regels te houden kun je goed lijken, maar dat ben je in wezen niet.
Als je dat beeld van jezelf hebt, wat ga je dan doen?
Dan denk je: ik moet mezelf niet laten zien, want mijn ware aard is slecht. Ik moet me aanpassen. Ik moet mijn eigen aard onderdrukken.
Het idee dat je jezelf niet mag zijn, dat je jezelf moet onderdrukken omdat je eigenlijk niet goed bent, zit heel diep. Het hele proces van opgroeien, opvoeden en volwassen worden is daar eigenlijk op gericht: om je natuurlijke aard, zeg maar het kind, te onderdrukken, want dat is egoïstisch en onbeheerst, dat moet bestreden worden, dat moet gevormd worden. En je aanpassen, en je leren conformeren aan de bestaande regels, aan de bestaande wereld is goed. Als je dat uiteindelijk doet, ben je een geslaagd volwassen mens.
Dit idee of mensbeeld staat haaks op alles wat spiritualiteit ons leert
Spiritualiteit is aandacht voor de binnenkant van de mens. De binnenkant is waar het om gaat. In die binnenkant zit iets wat heel mooi is, iets wat zuiver en goed is, wat gezien mag worden, wat geaccepteerd mag worden, met name door jouzelf. Het kost door de vorming die je hebt ondergaan meestal wel een hoop tijd om dat te aanvaarden.
Denk eens aan het volgende.
Je ziet iets wat mooi is: een bloem, de sterren, een lieflijk landschap. Of je geniet van mooie muziek. Je kijkt of luistert en denkt: wat is dit mooi. Realiseer je dit: de schoonheid die je ervaart als je naar een bloem kijkt zit in jou. Als die schoonheid niet in jou zat, dan zou je niet van die schoonheid buiten je kunnen genieten. Een dier dat naar een bloem kijkt, bijvoorbeeld een hond, ervaart geen schoonheid. De hond ziet gewoon iets en denkt: kan ik het eten, ja, nee, hoe ruikt het? En dat is het. De ervaring van schoonheid is alleen mogelijk omdat die schoonheid al in jou zit: jij bent die schoonheid. En er treedt vanuit die ervaring van schoonheid een diepe wisselwerking op. Op het moment dat jij ervaart dat de Aarde, de zee, de natuur mooi is, of je geniet van de aanwezigheid van een dier, dan geef je iets. Je schenkt iets: de bloem voelt zich gezien, wordt zich bewust van haar eigen schoonheid.
Schoonheid zien en ervaren is jouw eigen schoonheid delen. Schoonheid waarnemen en het bewustzijn daarvan uitstralen is een daad van schepping. Op het moment dat je wordt geraakt door iets wat mooi is, schep je. Dus alle schoonheid die je ziet zit al in jou. Wat betekent dit?
Het betekent heel eenvoudig dat jij vanbinnen mooi bent.
Ieder mens is geboren met een gevoel voor schoonheid, een gevoel voor waarheid, een gevoel voor goedheid. Dat komt allemaal voort uit wat ik de ziel noem: de ziel van een mens.
Maar als je denkt dat je vanbinnen slecht bent, dat je jezelf moet onderdrukken, dat je je moet aanpassen aan de regeltjes van deze samenleving, dat je niet mag opvallen, wat doe je dan? Je onderdrukt je ziel. Het hele idee dat de mens vanbinnen slecht is, leidt ertoe dat de ziel wordt onderdrukt en zich niet kan manifesteren in deze wereld.
Wat is daar het gevolg van?
Dat de mensheid niet tot bloei komt, dat de mensheid niet vanuit de ziel leeft, maar vanuit angst. En wat doe je als je bang bent: je wilt het leven gaan beheersen, mensen en situaties gaan controleren, je wilt de baas spelen. Dat is dan ook wat er met de wereld gebeurt. De mensheid speelt de baas. We leven in een tijd die ‘het antropoceen’ wordt genoemd: de tijd waarin de mens een onevenredig groot deel inneemt van deze wereld, en dieren en planten steeds meer worden verdrongen. Alles komt daardoor onder druk te staan.
Ondanks alles wat een mens bezit, al zijn grote steden, industrieën en technologieën, is de mens niet gelukkig. Waarom niet? Omdat hij denkt dat hij slecht is. Vanbinnen gelooft hij niet in zichzelf. Hij raast maar door, bouwt maar voort, verovert de wereld. Hij onderdrukt en ontwricht de natuur en deze planeet.
Daarom is het zo belangrijk dat de mens weer zichzelf wordt... naar binnen keert, ja zegt tegen zichtzelf en stopt met zichzelf te veroordelen.
Door ja te zeggen tegen jezelf, jezelf helemaal te aanvaarden, laat je angst los. Je gaat weer je eigen schoonheid ervaren, je gevoel voor waarheid, dat zich uit in je intuïtie en het weten wat goed is. Je gaat leven en handelen vanuit je hart.
Laat de angst los dat je niet goed bent, laat jezelf weer helemaal toe.
Onderdruk jezelf niet langer, wees jezelf. Word jezelf.
Dat begint met naar binnen te keren want daar ben jij. Je bent niet in de wereld om je heen.
Je bent niet je auto, je huis, je relatie of je werk. - Je bent jezelf.
© Gerrit Gielen